Fleurie, Brouilly en Moulin-à-Vent lopen voorop in het aanvragen van de status Premier Cru voor een aantal van hun kadastraal vastgelegde wijngebiedjes. Of de aanvragen uiteindelijk worden gehonoreerd is een vraag die misschien pas over 10 jaar wordt beantwoord. Het is een potentieel langdurig proces, maar de eerste stappen zijn gezet.

Het draait om Lieux-dits, wat zijn dat eigenlijk?

Pissevieille, Côte du Py, Les Moriers, Champ de Cour ... ben je deze namen wel eens op flessen Cru du Beaujolais tegengekomen? Het zijn dan wijnen van zogeheten Lieux-dits.  Een passende vertaling zou kunnen zijn: ‘Locatie genaamd’. Het gaat om geografische gebiedjes die met de benaming in het kadaster zijn vastgelegd en erkend. Al meer dan twee eeuwen. Zo’n gebiedje heeft veelal een geheel eigen karakteristieke bodemgesteldheid ofwel terroir. Totaal zijn er in de Beaujolais cru-gebieden bijna 600 Lieux-dits. Elk van deze gebiedjes produceert zijn eigen karakteristieke cuvée. 
Een groep wijnbouwers zoekt nu erkenning voor een aantal in hun ogen uitzonderlijke Lieux-dits. De eventuele status van Premier Cru plaatst deze terroirs in de hiërarchie boven de ‘gewone’ crus. Een Premier Cru is dan in feite een erkenning als een uitzonderlijk terroir met vastgelegde manieren van werken voor zowel het oogsten van de druiven als het maken van de wijnen. Twee voorbeelden: Premiers Crus vereisen een lagere opbrengst tijdens de oogsttijd en ze vereisen langere rijpingsperioden voor de wijnen.

Een mozaïek van terroirs in de Beaujolais-regio

Hoewel de verscheidenheid aan bodems in de Beaujolais wijngaarden niet is ontsnapt aan de aandacht van wijnbouwers uit het verleden en het heden, werd in 2018 een waar mozaïek van bodems gepubliceerd. Een ongekend lange studie van maar liefst 9 jaar onthulde meer dan 300 grondsoorten van de 15 belangrijkste rotstypen. Het is dus niet verwonderlijk dat Beaujolais-wijnen zo verschillend zijn, niet alleen van de ene Appellation  naar de andere, maar ook van de ene Lieux-dits of zelfs ‘plot’ naar de andere.

Waarom willen Beaujolais wijnbouwers hun eigen Premiers Crus?

De plot-voor-plot-benadering vormt een integraal onderdeel van de identiteit van de regio Beaujolais. Een toenemend aantal Beaujolais-wijnbouwers, evenals hun voorouders, gebruikt een plot-voor-plot-aanpak omdat de variëteit in bodems ze in staat stelt cuvées en zelfs micro-cuvées te creëren met unieke smaakprofielen. Het zijn de wijnbouwers van elke Appellation zelf die achter het project staan om sommige wijnen te laten erkennen als Premiers Crus. Hun motivatie is de wens om waardering te oogsten voor de meest opmerkelijke lieux-dits van de Beaujolais-regio en erkenning te krijgen voor de specifieke kenmerken van de wijnen. De verwachting is ook dat de aanwezigheid van Premiers Crus in de Cru-gebieden het imago en de reputatie van de gehele regio Beaujolais ten goede komt.

Lieux-dits selecteren: een lastige klus.

Wijnbouwers selecteerden de lieux-dits die in aanmerking komen om Premiers Cru te worden met behulp van een methode die is goedgekeurd door het Institut NAtional de l’Origine et de la Qualité  (INAO). Om een mogelijke upgrade naar Premier Cru te rechtvaardigen, vereist het instituut dat wordt voldaan aan de volgende (soms subjectieve) criteria:

Claims: wordt de Lieux-dits vermeld op de flessen.
Reputatie uit het verleden: zijn er verwijzingen naar de Lieux-dits in de archieven (kaarten, boeken, etc.)?
Huidige reputatie: worden de wijnen genoemd in gidsen, tijdschriften en concoursen?
Proeverijen: heeft de Lieux-dits wijn specifieke kenmerken in vergelijking met de wijnen met de generieke benaming? Zo ja, welke?
Waarde: voegt het vermelden van de Lieux-dits waarde toe aan de wijn? Benadrukt het de bijzondere aandacht die de wijnbouwer aan de cuvée heeft besteed? Met andere woorden, wordt een Lieux-dits  cuvée economisch gewaardeerd?

Deze criteria worden gebruikt om de Lieux-dits te rangschikken en uiteindelijk degenen met de hoogste scores als kandidaat Premier Cru naar voren te schuiven.

De tien Crus hebben hun terroirs altijd wel uitgedragen, maar pas sinds 2019 zijn ze begonnen aan de gezamenlijke missie om erkenning te krijgen voor hun Lieux-dits door elk terroir nauwkeuriger te definiëren. Deze verbintenis kan er uiteindelijk toe leiden dat sommigen van hen erkenning krijgen als Premier Cru. Dit zal ‘binnenkort’ wellicht het geval zijn voor Fleurie, Brouilly, Moulin-à-Vent, Côte de Brouilly en Juliénas. Voor de overige vijf is de gegevensverzameling over de terroirs nog volop aan de gang.

Om welke Lieux-dits gaat het?

Het waren de Fleurie-wijnbouwers die zich voor het eerst aanmeldden voor Premier Cru-erkenning. Enkele maanden later werden ze gevolgd door die van Brouilly en Moulin-à-Vent. Ze hebben de INAO-procedure gehanteerd om te komen tot kandidaat Premier Crus. 

De aanvragers van de Premier Cru-titel die tijdens de algemene vergadering van de wijnbouwers zijn geselecteerd, zijn: 
7 lieux-dits in de Fleurie cru: Grille Midi, La Chapelle des Bois, La Madone, La Roilette, Les Garants, Les Moriers, Poncié
16 in de Brouilly: Briante, Combiaty, Combiliaty, Garanches, La Chaize, La Martingale, La Perrière, La Terrière, Les Maisons neuves, Marquisat, Pierreux, Pissevieille, Reverdon, Saburin, Saint Pierre, Voujon
14 in de Moulin-à-Vent: Au Michelon, Aux Caves, Carquelin, Champ de Cour, Chassignol, La Roche, La Rochelle, La Tour du Bief, le Moulin-à-Vent, Les Perrelles, Les Rouchaux, Les Thorins, Les Verillats en Rochegrès.

Hoe verder?

Hoewel het grootste deel van het werk al door de wijnbouwers is gedaan, staan Fleurie, Brouilly en Moulin-à-Vent pas aan het begin van het proces. De door Fleurie ingediende aanvraag wordt beoordeeld door de INAO, terwijl die van Brouilly en Moulin-à-Vent worden afgerond. Fleurie deponeerde de benodigde stukken in november 2023. Brouilly en Moulin-à-Vent deden dat in de loop van 2024.
De instantie die verantwoordelijk is voor de oorspronkelijke benamingen begint met haar beoordeling zodra de aanvragen officieel zijn ingediend. Dit kan meer dan tien jaar duren en het INAO kan ook nog veel aanpassingen maken. Geduld hebben is het devies. Het kan even duren voordat we de eerste Beaujolais Premiers Crus zien!